Jan van Eyck – een optische revolutie

ma 24 februari 2020

Jan van Eyck

Hij heeft in de vijftiende eeuw een nooit eerder vertoond naturalisme geïntroduceerd in de schilderkunst. Zijn kunst is echter niet ‘uit de lucht komen vallen’, zoals kunstcritici uit de zestiende eeuw suggereerden. Het was gebaseerd op de zogeheten ‘miniatuurkunst’ zoals die in de veertiende eeuw werd beoefend. Jan van Eyck maakt in zijn schilderijen verder gebruik van symboliek die in zijn tijd rechtstreeks verband legde met wat er in de maatschappij gebeurde. In de lezing gaat Ina Bertsch ook in op de weinige gegevens die bekend zijn van Jan van Eyck en zijn broers, de Vlaamse primitieven. Natuurlijk passeren tal van werken de revue waarbij Ina ons meeneemt op een boeiende ontdekkingstocht langs details en symboliek.

De restauratie van het beroemdste schilderij van België, De aanbidding van het Lam Gods, heeft verrassende resultaten opgeleverd. Het centrale element, het lam dat Jezus Christus symboliseert, had oorspronkelijk andere ogen, oren en een andere snuit, blijkt nu. De ogen zijn priemender, de oren zitten lager en de neus, de mond en andere delen van de kop zien er heel anders uit dan de kijkers de afgelopen vierhonderd jaar hebben gezien.

De aanbidding van het Lam Gods is een vijftiende-eeuws altaarstuk
van de gebroeders Jan en Hubert van Eyck dat speciaal voor de Sint-Baafskathedraal in Gent werd gemaakt. Het wordt als hun meesterwerk beschouwd. 2020 is in België tot Van Eyck-jaar uitgeroepen. Met het oog daarop wordt het werk gerestaureerd. Tijdens de werkzaamheden deden de restaurateurs een spectaculaire ontdekking. Bij het weghalen van lagen verf rond de kop van het lam, kwamen vanonder het gras oren tevoorschijn. Daardoor wisten de restaurateurs dat het  lam door de gebroeders Van Eijck was geschilderd er anders had uitgezien. De oorspronkelijke verflaag bleek nauwelijks beschadigd.

(afbeelding: bron: Wikipedia)