Fascinerende Relieken

Op 10 december om 20.00 uur organiseert de Stichts-Hollandse Historische Vereniging een lezing rond de fascinerende relieken uit de Middeleeuwen door Ina Bertsch, historica. Hoe zijn relieken ontstaan, wat betekenden ze toen voor de gelovigen en hoe kijken we nu aan tegen deze bijzondere (kunst)voorwerpen? Iedereen is van harte welkom de toegang is gratis en aanmelden is niet nodig.

Achtergrondinformatie
In de late Middeleeuwen beschouwden de gewone gelovigen een heilige als iemand die dichtbij God staat en dus ook prima als bemiddelaar kan fungeren. Zo’n heilige was bereikbaar, soms in herinnering, maar ook via allerlei relieken - overblijfselen van een heilige of zaken die met de heiligen in contact zijn geweest.

^{De reliek van St. Fursa die zich nu in de schatkamer van de kathedraal van Amiens bevindt. Hij is afkomstig uit het kerkje van Gueschart, dat aan Fursa is gewijd, en dateert uit ongeveer 1460. (Foto: collectie Marianna Kersten).}
 

Men dichtte ze bovennatuurlijke kracht toe en in feite vertegenwoordigden ze de aanwezigheid van heilige zelf, die daardoor een belangrijke functie in de maatschappij had als beschermer tegen ziekte, onrecht, geweld en natuurrampen. Relieken waren daarom ongekend populair. Maar als de heilige zich te weinig gelegen liet liggen aan het uitvoeren van deze taken kon hij bestraft worden. Andersom kon de heilige ook bestraffend optreden door bijvoorbeeld iemand met een stok te slaan.

Het woord reliek is min of meer synoniem met relikwie. Beide woorden zijn afkomstig uit het Latijn. In die taal betekent ‘reliquia’ zoveel als overblijfsel of gebeente. En het werkwoord ‘relinquere’ betekent achterlaten. Tegenwoordig dichten gelovigen eigenlijk geen bovennatuurlijke krachten toe aan een reliek. Eerder is men geïnteresseerd of het voorwerp authentiek is en wat de historische betekenis is. En verder geldt dat het vereren van relieken bepaald geen uniek fenomeen is voor de christelijke godsdienst. We komen het tegen bij allerlei vormen van voorouderverering, en ook in het Boeddhisme, bepaalde stromingen binnen de Islam, en bijvoorbeeld het Hindoeïsme.  Deze lezing gaat in op de soorten (christelijke) relieken, het belang van deze relieken, de voorwerpen die hiermee verband hielden, reliekhouders en hagiografieën (de levensbeschrijving van heiligen). Ook worden enkele moderne, merkwaardige verschijnselen belicht, zoals bijvoorbeeld “heilige diefstallen”.

Over de spreker

Mr. drs. Ina Bertsch is al snel na haar afstuderen als historica, gespecialiseerd in middeleeuwse geschiedenis en cultuur, lezingen, cursussen en rondleidingen gaan geven. Tijdens de studie bestudeerde en becommentarieerde ze diverse hagiografieën.

Ze deelt inmiddels al jaren met veel plezier haar enthousiasme  over deze onderwerpen met haar cursisten. Ze geeft cursussen bij kunsthistorische instituten (zoals Helikon en Kunsthistorische Leergangen Utrecht) en volksuniversiteiten, culturele clubs, musea en andere organisaties, maar ook bij mensen thuis.  Ina heeft haar werkzaamheden samengebracht in haar bedrijf Middeleeuwen Meer.

Meer informatie?

Frans Langen, secretaris SHHV
Bekenlaan 20, 3448 XC  Woerden
Telefoon 06 5025 7822