---

Lezing 'Harmelen en de waterschappen' door Jan van Es

di 19 september 2023

Lezing op dinsdag 19 september 2023
Harmelen en de waterschappen
Een lezing door Jan van Es

Op dinsdag 19 september 2023 organiseert de Werkgroep Harmelen van de Stichts-Hollandse Historische Vereniging een lezing over de relatie tussen Harmelen en de waterschappen. Die relatie is ingewikkeld omdat Harmelen altijd op de grens van verschillende waterschappen ligt. De Haanwijkersluis neemt een belangrijke plaats in bij deze boeiende geschiedenis. Journalist en publicist Jan van Es is als geen ander bekend met de historie van de waterschappen in onze regio.

Deze lezing wordt gehouden in Het Trefpunt, Iepenlaan 2, 3481 XA  Harmelen. De aanvang is om 20.00 uur en de toegang is gratis.

Achtergrondinformatie
Harmelen ligt van oudsher op de grens van verschillende waterschappen. Dat is het gevolg van een ingewikkelde ontginnings- en afwateringsgeschiedenis. Aanvankelijk wateren de Harmelense gebieden af op de Rijn. Dat ligt voor de hand omdat de rivier de makkelijkste route richting de zee vormt. Samen met veel polders ten westen van Harmelen vormen zij het Groot-Waterschap van Woerden. Vanuit Woerden wordt in de gaten gehouden of alle polderbesturen zich aan de regels houden en voldoende betalen voor het afwateren.

De situatie verandert als in 1285 de Hollandsche IJssel ter hoogte van Hop(p)enesse wordt afgedamd. Dit gebeurt op last van graaf Floris V, die de vaak woeste IJssel wil bedwingen. Dat lukt door de aanleg van de dam. Nu de IJssel een rustiger rivier is geworden, kunnen veel polders hun water ineens in zuidelijke richting kwijt. Dat doen bijvoorbeeld ook de polders Bijleveld en Reijerscop. Zij treden uit het Groot-Waterschap van Woerden en zorgen dat het overtollige water in de Hollandsche IJssel vloeit. Zolang dat goed gaat, is iedereen tevreden met de nieuwe situatie. Maar in de loop van de veertiende eeuw verlandt de bovenloop van de IJssel steeds meer en krijgen polders als Bijleveld en Reijerscop steeds meer moeite om hun teveel aan water kwijt te raken. In arren moede wenden zij zich weer tot Woerden. Daar willen ze de verloren zonen echter niet weer in genade aannemen. Zo blijft de Haanwijker Sluis een harde grens tussen het Groot-Waterschap van Woerden en het Grootwaterschap Bijleveld en de Meerndijk. Hoewel de waterschapsstructuur in de twintigste eeuw al verandert, vooral in 1966 door de vorming van een nieuw Waterschap Bijleveld en in 1980 met de komst van het Waterschap Leidse Rijn, blijft de tweedeling in Harmelen zichtbaar. Pas in 1995 komt daaraan een einde met de vorming van een nieuw Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden. In zijn lezing gaat Jan van Es nader in op deze boeiende waterschapsgeschiedenis aan weerszijden van de Haanwijker Sluis.

Over de spreker
Jan van Es, journalist en publicist van tal van boeken, is bevlogen van erfgoed in onze streek. Sinds 2003 is hij adviseur en auteur bij de Stichting Groene Hart. Verder is hij van 2004 tot 2013 bestuurslid geweest van Stichting Vrienden van de Cabauwse Molen en van 2011 tot 2015 bestuurslid bij Stichting Stadsherstel Woerden. Vanaf 2004 is hij redacteur van Heemtijdingen, het verenigingsblad van de Stichts Historische-Hollandse Vereniging. Van zijn hand verschijnt binnenkort Stenen Muren, Harde Daken, een boek over de geschiedenis van de pannenbakkerijen in Woerden en de omliggende regio.

---

Over SHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver.

Meer informatie over SHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver. vindt u in de cultuurmap: SHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver.
Contact: Frans Langen | tel: 06-50257822 | e-mail: mail@shhv.info