Bijeenkomsten raad afgelast

In heel Nederland nemen gemeenteraden maatregelen in verband met het coronavirus. Vergaderingen worden afgezegd of gaan in afgeslankte versie door, zonder publiek. Het is een ongebruikelijke situatie die ook nog al wat vragen oproept. Wat betekend dat voor de democratie? Wat betekent het voor de Woerdense raad?

In een nieuwsbrief laat de raad ons het onderstaande daarover weten.

Welke bijeenkomsten zijn afgelast?
In maart stonden voor de Woerdense gemeenteraad nog twee bijeenkomsten gepland, een Politieke Avond op 19 maart en een Bijzondere Avond op 26 maart. Deze bijeenkomsten gaan in ieder geval niet door. De komende twee weken bekijken we of en in welke vorm bijeenkomsten in april plaats kunnen vinden.

Loopt de besluitvorming van de raad daardoor vertraging op?
Dat hoeft nu nog niet het geval te zijn. De raad neemt alleen besluiten tijdens raadsvergaderingen, niet tijdens politieke of bijzondere avonden. De eerstvolgende raadsvergadering staat gepland op 2 april, er is nu nog niet bekend of deze door kan gaan en in welke vorm. De politieke avonden, zoals die van 19 maart, zijn echter wel bedoeld om besluitvorming voor te bereiden. Dan worden de voorgestelde besluiten gepresenteerd, is er ruimte voor inwoners om in te spreken, voor raadsleden om vragen te stellen aan de wethouder en om met elkaar in debat te gaan. Zo kunnen de raadsleden zich een beeld vormen van het voorgenomen besluit en bedenken hoe ze willen stemmen in de raadsvergadering. Veel van de besluiten die op 2 april op de agenda van de raad staan, zouden worden voorbereid op 19 maart. Dus ook áls de vergadering op 2 april doorgaat, kan het zijn dat een deel van de onderwerpen naar een later moment verplaatst wordt om ze beter te kunnen voorbereiden.

Kan de raad digitaal vergaderen?
Nee. Althans, de raadsvergadering waarin de raad zijn besluiten neemt, mag niet digitaal plaatsvinden. De gemeentewet stelt dat een meerderheid van de raad fysiek aanwezig moet zijn om de vergadering door te kunnen laten gaan. Voor de politieke avonden en bijzondere avonden van de raad geldt dat niet. Daar worden geen besluiten genomen, maar wordt de raad bijvoorbeeld bijgepraat over bepaalde dossiers, kan de raad vragen stellen over voorgenomen besluiten of met elkaar in debat. Dat zou misschien ook (deels) digitaal kunnen. Maar dat hebben we niet eerder gedaan en dat vraagt ook nog al wat aan technische mogelijkheden. We hebben dan software nodig die iedereen makkelijk zelf kan installeren en gebruiken, waar 25+ mensen tegelijkertijd deel kunnen nemen en die liefst ook nog de vergadering openbaar toegankelijk maakt. De griffie verkent de mogelijkheden.

Hoeveel raadsleden moeten minimaal deelnemen aan een raadsvergadering?
Om een raadsvergadering door te kunnen laten gaan, moet minstens de helft van de leden aanwezig zijn. Wij hebben in Woerden 31 raadsleden, dus minimaal 16 van hen moeten er zijn. Dat heet het ‘quorum’. Op zich zou dat dus ook in deze weken mogelijk nog wel te doen zijn. Maar het is niet per se wenselijk als er zo weinig raadsleden zijn. Want om een besluit te nemen, moet van de aanwezige leden minstens de helft voor (of tegen) stemmen. Bij 16 aanwezige raadsleden, zijn 9 stemmen dus voldoende om de doorslag te geven. Dat is minder dan een derde van het totaal aantal raadsleden. En zeker bij politiek gevoelige dossiers waar de meningen sterk over verdeeld zijn, is dat wel een erg wankel uitgangspunt.

Kunnen de fractievoorzitters ook ‘namens de fracties’ een besluit nemen?
Een van de mogelijke oplossingen die geopperd wordt, is het idee om dan vanuit elke fractie een vertegenwoordiger naar voren te schuiven zodat alle standpunten meegewogen zijn. Maar dat kan niet zomaar. Je kunt niet namens iemand anders stemmen. Als raadslid bepaal je zelf hoe je stemt, dat bepaalt je fractie niet voor jou. En je kunt niet aan één raadslid meerdere stemmen toekennen. Dus zo’n constructie zou ook geen recht doen aan de keuze van de kiezers die de ene fractie immers meer zetels hebben toegekend dan de andere fractie.

Zijn er andere manieren om een raadsvergadering ‘coronaproof’ te maken?
Gelukkig hebben we een grote raadszaal, dus als het echt noodzakelijk is om een raadsvergadering door te laten gaan, biedt dat ons genoeg ruimte om het fysieke contact te beperken door de raadsleden strategisch over de zaal te verspreiden met steeds twee meter onderlinge afstand. Het levert wel een bijzondere constructie op en maakt een debat er misschien niet makkelijker op. In zo’n uitzonderlijk geval mag de raadsvergadering overigens wel plaatsvinden zonder publiek als de raad daarvoor kiest. De vergadering kan nog steeds online uitgezonden worden.

Wie besluit of de raadsvergadering van 2 april door kan gaan?
Een beleidsteam van de gemeente met aan het hoofd de burgemeester bepaalt de richtlijnen voor de gemeente (op basis van de informatie van het RIVM en in overleg met de veiligheidsregio Utrecht). Voor de bijeenkomsten van de raad overlegt het beleidsteam met de agendacommissie van de raad (waar de burgemeester als voorzitter van de raad ook aan deelneemt). Gezamenlijk bekijken zij welke bijeenkomsten van de raad plaats kunnen of moeten vinden en welke maatregelen daarbij genomen moeten worden.

Worden de bijeenkomsten die al afgelast zijn nog ingehaald?
Dat kan een oplossing zijn. Maar mogelijk kunnen de onderwerpen die op die bijeenkomsten op de agenda stonden, ook op een andere manier behandeld worden of kunnen ze nog ingeschoven worden op ander avonden die al gepland stonden. De agendacommissie zal hier de komende weken naar kijken.

De shortlist voor de strategische heroriëntatie (bezuinigingen) stond ook op de agenda op 19 maart, wat gebeurt daarmee?
Op de politieke avond van 19 maart stond het debat over de shortlist gepland. Dat gaat in die vorm en op dat moment dus in ieder geval niet door. Het is wel een zwaarwegend en politiek gevoelig onderwerp waar de raad graag een weloverwogen besluit over wil nemen. Daarom kijken we nu hoe we dat zo goed mogelijk vorm kunnen geven.

Op 5 maart heeft er al wel een beeldvormende sessie over dit onderwerp plaats gevonden en op 9 maart waren er rondetafelgesprekken met raadsleden, inwoners en maatschappelijke organisaties. Een korte terugblik op die rondetafelgesprekken treft u in de vorige nieuwsbrief.

Blijft de raad wel bereikbaar?
Ja. Contact met de raad loopt vooral via de raadsgriffie. De griffie volgt het advies op om zoveel mogelijk thuis te werken, maar de medewerkers blijven bereikbaar. Dat gaat het beste per mail op raadsgriffie@woerden.nl.

Hoe blijf ik op de hoogte?
De griffie zal de website van de gemeenteraad blijven updaten. Daar kunt u zien welke bijeenkomsten van de raad (voorlopig) nog wel gepland staan en welke worden afgelast.