Veranderde waterhuishouding

Op dinsdag 14 januari 20209 organiseert de Stichts-Hollandse Historische Vereniging een lezing van Guus Borger over het gebied tussen de Oude Rijn en de Hollandse IJssel. Ons woongebied ziet er opmerkelijk uit en in deze lezing kunt u ontdekken hoe dat afwisselende landschap is ontstaan.

 In de loop van de Middeleeuwen moeten de zogeheten “ingelanden” van het latere Groot-Waterschap van Woerden enkele keren noodgedwongen de afwatering van het land ingrijpend veranderen. Maar niet iedereen zag de noodzaak daarvan onmiddellijk in. Zo is de waterstaatsgeschiedenis van het gebied tussen de Oude Rijn en Hollandsche IJssel uiteindelijk een ingewikkeld geheel geworden. Spreker Guus Borger ontrafelt deze geschiedenis tot een begrijpelijk geheel.

Iedereen is van harte welkom op dinsdag 14 januari aanstaande, om 20.00 uur in De Dam, Wilhelminaweg 79, 3441 XB  Woerden. De toegang is gratis en aanmelden is niet nodig.

Veranderde waterhuishouding tussen de Oude Rijn en de Hollandse IJssel

Gedoe over dammen

In 1122 werd besloten om de bovenloop van de Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede af te dammen. In 1165 gaf keizer Frederik Barbarossa opdracht om die dam weer te verwijderen. Daarna heeft het nog decennia geduurd voordat er een goede regeling was getroffen voor de afvoer van het Stichtse water via het Spaarne.

De tweede belangrijk ingreep was de afdamming van de Hollandsche IJssel bij de plek die bekend stond als de Hoppenesse. Plannen voor die afdamming bestonden al langer, maar in 1285 wist de Hollandse graaf Floris V af te dwingen dat die dam op Stichts gebied werd gebouwd.

Sticht en Holland
Na de moord op graaf Floris V werden de goederen van de heer van Woerden door Holland geconfisqueerd. Het Woerdense verband viel daardoor uiteen in een Hollands en een Stichts deel. Die bestuurlijke onvolkomenheid werd in 1322 gerepareerd door de verlening van een nieuw statuut, waarschijnlijk op initiatief van de Hollandse graaf Willem III. Na het van kracht worden van dat statuut, wordt het samenwerkingsverband tussen de polders in het Land van Woerden gewoonlijk aangeduid als het Groot-Waterschap van Woerden. Toen Rijnland voornemens was om het beheer van de boezem te verbeteren, werd in 1363 door het Groot-Waterschap besloten tot een grondige reorganisatie van de waterhuishouding. Hoe het daarna ging? Guus Borger praat ons verder bij!

Over de spreker
Guus J. Borger is emeritus hoogleraar historische geografie aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De landschapsontwikkeling en bewoningsgeschiedenis van het kustgebied langs de zuidelijke oever van de Noordzee is een van de speerpunten in zijn onderzoek. Daarbij hadden de gevolgen van veranderingen in de waterhuishouding voor de bewoonbaarheid van de veengebieden zijn bijzondere aandacht.

Beeldmateriaal

Guus Borger (eigen foto)

wapen waterschap (Nationaal Archief)