Oude schansen in kaart gebracht

Afgelopen maand hebben onderzoekers van de Stichting Oude Hollandse Waterlinie de eeuwenoude Goejanverwelleschans in kaart gebracht. De restanten van de schans liggen op beide oevers van de Hollandsche IJssel, in Hekendorp (Oudewater) en Haastrecht (Krimpenerwaard).

Rampjaar
De schans werd in het Rampjaar 1672 door Prins Willem III aangelegd om de strategisch belangrijke Goejanverwellesluis te beschermen. Hiermee werd het water in de Dubbele Wiericke
gereguleerd en dat was nodig om de Fransen in het Rampjaar tegen te houden.

Na het vertrek van de Fransen werd de schans weer afgebroken. Volgens bronnen die pas zijn gevonden blijkt de aannemer nooit betaald te zijn voor zijn werkzaamheden!

Ruim een eeuw later was er weer een grote oorlogsdreiging en werd de schans opnieuw aangelegd, in dezelfde vorm als in 1672. Op de zuidelijke wal konden kanonnen orden geplaatst.

Kaarten en archieven
De onderzoekers zijn in de archieven gedoken en hebben oude kaarten onderzocht en vergeleken. Ook hebben zijn de locaties van de voormalige schans in kaart gebracht. Aan de noordoever van de IJssel zijn nog enkele restanten van de schans bewaard gebleven en door bewoners gereconstrueerd. Aan de zuidzijde van de IJssel – vlakbij de Welkoop in Haastrecht– is nog een dicht beboste grondwal in stand gebleven. Aan de zuidkant van de Provinciale weg ligt nog een stukje land dat in de volksmond “De Schans” wordt genoemd.

Gouds Acces
Volgens directeur Bernt Feis van de Stichting Oude Hollandse Waterlinie speelde de schans een belangrijke rol in het Rampjaar. Het was de laatste schans die Gouda moest beschermen tegen de Franse opmars. Deze schans werd dan ook bemand door de Goudse Schutterij en staat bekend als het Gouds Acces, de toegang tot Gouda.

Witte Plekken
De Stichting heeft plannen om nog meer van dit soort oude schansen in kaart te brengen. Bij de provincies is het projectplan Witte Plekken ingediend met een overzicht van meer dan 115 verdwenen schansen van de Waterlinie. “Wij willen al deze verdwenen schansen weer in kaart brengen en –indien mogelijk – ook weer op de kaart zetten Ze liggen in het landelijk gebied en zijn dus heel geschikt als pleisterplaats voor wandelaars en fietsers”, aldus Feis.