Column (7) Frans Lander : Kunst uit Woerden

Je zult maar in Woerden wonen en geen kaas lusten! Zo begint de column van Frans die hij ook voordroeg tijdens Nachtcultuur 2016. En natuurlijk gaat die column NIET over KAAS maar over KUNST. Hoewel het een hele kunst is om kaas te maken of om een van de grootste kaasproducenten te zijn. Nee over kaas wordt genoeg gezegd, dus breekt Frans nog maar eens lans voor een extra scheutje kunst in Woerden.

Voordracht Frans Lander; Nachtcultuur University 1 april 2016

Je zult maar in Woerden wonen en geen kaas lusten....waarom zou Woerden overigens kaasstad moeten zijn? We kunnen toch niet op tegen Gouda en Alkmaar. En nu lees ik in de krant dat het “Woerden boerenmarktstad” moet worden. Nu boeren kom je genoeg tegen in Woerden...en de markt mag er zijn.

Maar historisch gezien is Woerden geen marktstad zoals Delft, Vlissingen en Maastricht. Een Romeinse stad dan? Dat leggen we in alle opzichten af tegen Nijmegen, Leiden en Alphen aan de Rijn. Wat dan wel? Woerden is wellicht een echte kunststad. Op het gebied van de kunst hebben we heel veel te bieden in het bijzonder verschillende grote kunstenaars, onder welke enkele fotografen van landelijke faam.

Maar past kunst eigenlijk wel bij Woerden?  De taak van de kunst is chaos te brengen in orde (Adorno). Wij zijn hier in Woerden wellicht te netjes, te geordend, veel te gemiddeld voor de kunst. Juist daarom is een extra scheut kunst voor Woerden hoogst noodzakelijk. De goede wil is er; zo nemen dit jaar 50 kunstenaars deel aan de Atelierroute. Trouwens op kunstgebied heeft Woerden heel wat te bieden. Ik ga er een paar van de belangrijkste kunstenaars noemen.
Herman van Swanevelt 1603-1655 geboren in Woerden, woonde vanaf zijn 20e vooral in Rome en Parijs. Vooral in Parijs had deze landschapschilder groot succes en was hij lid van de Académie royale de la peinture et de la sculpture. Werk van hem is te vinden in musea als het Louvre, het Rijksmuseum en het Prado in Madrid. In Woerden hebben we dit mooie schilderij van hem en veel grafisch werk. In ons stadsmuseum is een mooi Italiaans landschap van Herman te bewonderen.

Een andere Woerdense kunstenaar van grote allure was Leo Gestel (1881-1941), zoon van een Woerdense huisschilder. Gestel is één de grote vernieuwers van de Nederlandse schilderkunst samen met Jan Sluijters en Mondriaan. Een groot talent een alleskunner; een onvoorstelbaar goede portretschilder; een man van trefzekere lijnen. Hij beoefende veel stijlen, impressionisme, luminisme, fauvisme, kubisme en expressionisme…en in al die stijlen is hij steeds zichzelf, bouwt voort op verkregen ervaringen en kennis. Leo is een soort kameleon, die zich steeds weer aanpast aan een nieuwe omgeving, onder meer in Parijs en in België. Hij is eigenlijk onze eigen Van Gogh. Gelukkig is er door de grote exposities en vele publicaties van de laatste jaren meer aandacht voor zijn werk. Terecht. Gedurende de tweede helft van dit jaar zal ons Stadsmuseum een grote expositie aan hem wijden en zullen we in Woerden een echt Leo Gesteljaar beleven….met vele verrassende activiteiten.

Tegelijkertijd wordt dan in ons Stadsmuseum ook werk van een andere Woerdense grootheid tentoongesteld: Cornelis Vreedenburg  (1880-1946). Ook zijn vader was huis- en decoratieschilder in Woerden. Waar Gestel een vernieuwer is, kunnen we Vreedenburg zien als een schilder in de oer Hollandse traditie. Ik ben steeds weer verbaasd over de kwaliteit van deze laatbloeier van de Haagse school. Hij schept prachtig ruimtelijk werk, met een indringende sfeertekening, zeer impressionistisch: je ruikt in zijn havengezichten als het ware de stoom van de boten op het water.

Prins.
Onlangs hebben we een bijna vergeten Woerdense kunstenaar aan de vergetelheid ontrukt: Herman Prins. Zijn werk is relatief uniek: vooral zijn werk in email is van een uitzonderlijk hoog niveau.
Maar Herman is allereerst een grafisch ontwerper: zijn werk wordt gekenmerkt door haarscherpe, strakke en vaak puntige lijnen. Hij heeft veel opdrachten gehad en heeft ook vaak Woerden afgebeeld. Herman had een grote verbeeldingskracht en doet in sommige prenten denken aan Jeroen Bosch. Maar hij is toch vooral een kunstenaar van het email, een moeilijke techniek die hij perfect beheerste. Eind vorig jaar en begin dit jaar hebben we nog enkele exposities aan zijn werk gewijd en een boek over zijn werk gepubliceerd.
Maar we kunnen ook trots zijn op enige grote levende Woerdense kunstenaars.

Aan de  mooie Hollandse rivier de Meije nabij Kamerik woont één van de meest authentieke inwoners van het Groene Hart: Ido Vunderink.  Ido’s leven lijkt op de Meije: zijn leven kent evenals de rivier vele omwegen. Langs allerlei disciplines, ervaringen is hij gekomen waar hij nu is: een schilder met een geheel eigen stijl, die de beeldtaal van de hedendaagse schilderkunst aanzienlijk heeft verrijkt.
Die lange weg is in feite een voortdurende zoektocht naar het wezenlijke van de dingen.
In de loop der jaren heeft Ido geleerd het overbodige weg te laten, te abstraheren, de kern van wat hij ziet en ervaart vast te leggen op het linnen doek.
Ido is tevens een man van kleuren: hij durft heel gewaagd kleuren die op het eerste gezicht nauwelijks harmoniëren naast elkaar te zetten. Ido’s werk weerspiegelt een gelukkige wereld; Ido is een gelukkig mens, die elke dag weer opnieuw  welgemoed zijn atelier in gaat. Behalve die levensvreugde is er ook de warme belangstelling voor de wereld, de natuur en de mensen om hem heen, die hem steeds weer verbazen en waarin hij nieuwe impressies opdoet. Ga eens kijken in het Stadhuis van Woerden; daar hangen heel veel schilderijen van Ido, in de trouwzaal en vooral in de Raadszaal.

De schilder Sietse Govert woont in Harmelen. Hij probeert evenals Ido de wereld om hem heen in verf te vangen maar met een heel ander resultaat. Zijn werk is abstracter en minder strak gecomponeerd dan dat van Ido Vunderink. Bij Sietse is het coloriet essentieel. De kleuren zijn fel en gloeien prachtig op. Sietse is een nog jonge kunstenaar, die een bijzonder kleurenpalet hanteert. De kleuren zijn intens; zijn schilderijen zijn een feest om naar te kijken.

Tenslotte nog een kunstenares uit Harmelen: de beeldhouwster Judith Koppelman.
Judith schept heel merkwaardige beelden, soms als een soort  ready made. Heel dikwijls zet ze ons als beeldhouwer heerlijk op het verkeerde been. Judith kijkt op zo'n heerlijke eigenwijze, dwarse en onverwachte wijze naar de wereld. Haar werk zet voert ons naar onbekende, fantasierijke werelden, waar niets is wat het lijkt. Met een vermakelijke glimlach voert zij ons in haar fantastische wereld vol fijnzinnige humor, zoals haar opvallende Waddenlopers. Deze beelden doen nog het meest aan Alberto Giacometti denken. Ze staan vervreemd op hun hoge stelten. Ze hebben nauwelijks gewicht of volume en toch zijn ze monumentaal in de ruimtelijke dimensie van hun eigen maaksels.

Ontdek vele kunst die Woerden te bieden heeft; loop eens binnen in ons mooie Stadsmuseum,

ga op bezoek bij kunstenaars tijdens de atelierroute en ga vooral genieten van het Leo Gesteljaar,

vanaf juni tot eind 2016.

3 april 2016, Frans Lander