Lezing : Veranderde waterhuishouding
di 14 januari 2020
aanvang 19.30 uur/gratis; Veranderde waterhuishouding tussen de Oude Rijn en de Hollandse IJssel door: Guus Borger– Let op andere aanvangtijd: aanvang 19.30 uur!
Deze lezing heeft alles te maken met het werkgebied van de SHHV! Het belicht een lange watergeschiedenis van het grensgebied tussen het Sticht en Holland en geeft inzicht in de manier waarop onze streek er vandaag de dag zo uit ziet.
In de loop van de Middeleeuwen
moeten de ingelanden van het latere Grootwaterschap van Woerden enkele keren noodgedwongen de afwatering ingrijpend veranderen. Opmerkelijk is dat de noodzaak tot die veranderingen zich niet overal gelijktijdig heeft aangediend. Daardoor is de waterstaatsgeschiedenis van het gebied tussen de Oude Rijn en Hollandsche IJssel zeer gecompliceerd.
De lezing heeft tot doel om het verloop van dat complexe proces inzichtelijk te maken. Daarom wordt achtereenvolgens ingegaan op het effect van de veranderingen die de waterhuishouding het meest ingrijpend hebben beïnvloed.
In 1122 werd besloten om de bovenloop van de Kromme Rijn bij Wijk bij Duurstede af te dammen. In 1165 gaf keizer Frederik Barbarossa opdracht om die dam weer te verwijderen. Daarna heeft het nog decennia geduurd voordat er een goede regeling was getroffen voor de afvoer van het Stichtse water via het Spaarne.
De tweede belangrijke ingreep
was de afdamming van de Hollandsche IJssel bij de plek die bekend stond als de Hoppenesse. Plannen voor die afdamming bestonden al langer, maar in 1285 wist de Hollandse graaf Floris V af te dwingen dat die dam op Stichts gebied werd gebouwd. Na de moord op graaf Floris V werden de goederen van de heer van Woerden door Holland geconfisqueerd.
Het Woerdense verband
viel daardoor uiteen in een Hollands en een Stichts deel. Die bestuurlijke onvolkomenheid werd in 1322 gerepareerd door de verlening van een nieuw statuut, waarschijnlijk op initiatief van de Hollandse graaf Willem III. Na het van kracht worden van dat statuut, wordt het samenwerkingsverband tussen de polders in het Land van Woerden gewoonlijk aangeduid als het Grootwaterschap van Woerden. Toen Rijnland voornemens was om het beheer van de boezem te verbeteren, werd in 1363 door het Grootwaterschap besloten tot een grondige reorganisatie van de waterhuishouding. Hoe het daarna ging?
Guus Borger praat ons verder bij!
Guus J. Borger is emeritus hoogleraar historische geografie aan de Universiteit van Amsterdam en aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. De landschapsontwikkeling en bewoningsgeschiedenis van het kustgebied langs de zuidelijke oever van de Noordzee is een van de speerpunten in zijn onderzoek. Daarbij hadden de gevolgen van veranderingen in de waterhuishouding voor de bewoonbaarheid van de veengebieden zijn bijzondere aandacht.
Locatie
De Dam Wilhelminaweg 79, 3441XB, WoerdenSHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver.
- Meer informatie over SHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver. vindt u in de cultuurmap: SHHV: Stichts-Hollandse Historische Ver.
- Contact: Frans Langen | 06-50257822 | mail@shhv.info