Lezing; Ster van Bethlehem

ma 9 december 2019

Ondanks de voortschrijdende ontkerkelijking is de viering van Kerstmis voor vrijwel iedereen een hoogtepunt in het kalenderjaar. In de kerstnacht zitten de kerken eindelijk een keer vol. De dienst draagt bij aan ‘de sfeer’ maar het geloof lijkt steeds meer bijzaak te worden. Enkele decennia terug was dat toch anders. Je kende alle (christelijke) kerstliederen en op de zondagschool leerde je de kerstteksten uit je hoofd. En zo wist je dat in het Evangelie van Mattheus gesproken werd over een ster die rond de geboorte van Jezus verschillende keren ‘verschijnt’, dat er Wijzen uit het Oosten komen en dat die vreselijke koning Herodes de kindermoord van Bethlehem op zijn geweten heeft.

Voor wie de Bijbel als een geschiedenisboek leest is het Kerstverhaal klip en klaar. De evangelist kruipt in de rol van ‘journalist’ avant-la-lettre.

afbeelding

_{Giotto di Bondi schildert in 1304 of 1306
deze voorstelling van de Aanbidding der Wijzen
voor het kind Christus. Hij denkt dat de Kerstster
in werkelijkheid een komeet is geweest
(bron: Musei civici di Padova)}.

Tal van onderzoekers proberen, aan de hand van de elementen in het Kerstverhaal, om de geboortedatum van Jezus precies te bepalen. Koning Herodes is een historisch figuur. Evenals Quirinius (weet u nog wie dat was?) en later Pontius Pilatus. En ja, sterrenkundigen hebben verschillende verklaringen voor het verschijnen van een opmerkelijke ster aan de hemel. Maar… er is een probleem. Het historische spoor terug van al dit soort aanwijzingen leidt niet tot een eenduidige datering. Er is iets mis, maar wat? Zoals de raadselachtige verschijning van de Wijzen. Wat waren dat voor figuren en waar kwamen ze precies vandaan?

Of … moet je de Bijbel juist niet lezen als een historische reportage en heeft de evangelist misschien een heel andere bedoeling met dit verhaal? Een fascinerende gedachte. Sterrenkundige Niek de Kort, tevens voorzitter van de SHHV, neemt ons mee op een wonderlijke (sic!) zoektocht.